Alzheimer

Orixe

A enfermidade foi descrita por vez primeira por Alois Alzheimer no ano 1906. A partir de 1901, Alzheimer ocuparase dunha enferma chamada Augusta D., ingresada aos 51 anos no Hospital de Frankfurt cun grave e progresivo cadro de deterioración mental que incluía perda de memoria, desorientación temporoespacial, paranoia, alucinacións e delirios, e linguaxe incoherente. Cando esta paciente falece en 1906, o seu cerebro foille remitido a Alzheimer para o seu estudo, dando así lugar á primeira descrición anátomoclínica do que se pasou a coñecer, a partir da edición de 1910 do Manual de Psiquiatría de Kraepelin, como "enfermidade de Alzheimer". No seu estudo, Alzheimer mostraba a asociación entre esa descrición clínica determinada e unha serie de cambios morfolóxicos na corteza cerebral. En 1911, describiu un segundo caso, e nese mesmo ano, Fuller publicou a primeira revisión de 13 casos da enfermidade.

¿Que é?

O alzhéimer é unha demencia primaria, dexenerativa e de carácter progresivo. Descoñécese a súa orixe, pero sábese que afecta as células cerebrais, causando a morte progresiva das neuronas e, como consecuencia, o enfermo perde a capacidade de desenvolver as funcións que dependían desas neuronas mortas. Esta perda, vaise desenvolvendo de maneira moi lenta ao principio da enfermidade e, por iso, os primeiros síntomas poden pasar desapercibidos tanto para os familiares como para o propio enfermo. Co paso do tempo a enfermidade evoluciona máis rápido e son máis evidentes os cambios que sofre a persoa, que pouco a pouco vai ir perdendo a capacidade de coidar de si mesma.

Sinais de alarma

• Perdas de memoria que afectan ás capacidades de traballo.
• Dificultades para realizar tarefas familiares.
• Problemas de linguaxe.
• Desorientación no tempo e no espazo.
• Pobreza de xuízo.
• Problemas de pensamento abstracto.
• Perder cousas ou gardalas en lugares incorrectos.
• Cambios no humor e na conduta.
• Cambios na personalidade.
• Perda de iniciativa.

Diagnóstico

Cando alguén detecta algún dos sinais de alarma deberá contrastar os déficits observados con outros membros da familia e consultar co médico de cabeceira. Ao longo do proceso diagnóstico débense observar as reaccións e actitudes do enfermo e solicitar información, asesoramento e axuda. Ás veces, dáse o caso de que durante unha visita médica detéctanse sinais sospeitosos e o médico indica a conveniencia de realizar un estudo diagnóstico.

O diagnóstico precoz é moi importante porque permite detectar e tratar posibles demencias reversibles. Nas primeiras fases os tratamentos contra a deterioración cognitiva son máis eficaces; retrátase máis o avance da enfermidade e a familia pode planificar mellor a súa vida e a do seu familiar con demencia.

O diagnóstico de demencia ten que ser realizado por un médico especialista.

Fases

• Leve: o dano da enfermidade aínda pasa desapercibido, tanto para o paciente como para os familiares. O enfermo esquece pequenas cousas, como onde puxo as chaves, ou ten algunha dificultade para atopar unha palabra. Nesta etapa aínda pode traballar ou conducir un coche, aínda que é posible que empece a experimentar falta de espontaneidade ou de iniciativa e a mostrar certos signos depresivos. A capacidade de xuízo redúcese e ten dificultade para resolver novas situacións e organizar actividades. Poden aparecer signos de apatía e illamento e cambios de humor.

• Moderada: a enfermidade xa resulta evidente para a familia e persoas próximas. O paciente presenta dificultades para efectuar tarefas como facer a compra, seguir un programa de televisión, ou planear unha cea. Xa non é só unha perda de memoria, senón tamén de capacidade de razoamento e comprensión. Nesta etapa, a deterioración avanza con bastante rapidez e os afectados poden chegar a perderse en lugares familiares. Ademais, móstranse visiblemente apáticos e deprimidos.

• Grave: todas as áreas relacionadas coa función cognitiva do paciente atópanse afectadas. Perde a capacidade para falar correctamente, ou repite frases inconexas unha e outra vez. Non pode recoñecer aos seus familiares e amigos; nin sequera se recoñécen a eles mesmos ante un espello. A desorientación é constante. Aos pacientes máis graves esquéceselles andar e sentar e, en xeral, perden o control sobre as súas funcións orgánicas. Esquécenselles os acontecementos recentes e remotos. Permanecen horas inmóbiles, sen actividade e, normalmente, non poden andar. Deixan de ser individuos autónomos e necesitan que os alimenten e os coiden. Berran, choran ou rin sen motivo e non comprenden cando se lles fala. Na súa etapa máis grave aparecen rixideces e contracturas en flexión; permanecen en mutismo e poden chegar a presentar trastornos deglutorios.